فاجعه خشک شدن زاینده‌رود و اعتراضات کشاورزان اصفهان

زاینده‌رود و تاریخچه آن

سرچشمه زاینده رود از کوههای چهار محال بختیاری واز زردکوه است. اما از دهه‌ی ۷۰ یعنی از زمان ریاست جمهوری رفسنجانی وبا آغاز خصوصی سازی، انحراف آب زاینده‌رود به استانهای دیگر شروع شد وزمان خاتمی واحمدی نژادهم وروحانی باشدت ادامه یافت.

مطابق اسناد موجود از سال ۱۳۸۰،  زاینده‌رود به مدت هفده سال آب استان یزد را تامین کرده است. در استان یزد بدون طرح وبرنامه بیش از ۳۰۰۰ واحد صنعتی ایجاد شد. ۵۱ درصد سنگ آهن، ۵۰ درصد کاشی وسرامیک و ۲۷درصد نساجی کشور در این استان تولید میشود. یزد تولیدکننده بزرگ فولاد ومواد شیمیایی نیز هست. پسابهای ناشی از کارخانه‌ها، آبهای زیر زمینی یزد را بشدت آلوده کرده که حتی برای کشاورزی هم نمیتوان استفاده کرد. روزنامه نصف جهان در۲۲ مرداد ۸۸ نوشته‌بود «پمپاژ آب اصفهان به شهرهایی همچون یزد، رفسنجان، کاشان وشهرهای دیگر ازعلل ایجاد مشکل آب در اصفهان است»‌ خبرگزاری ایسنا در۱۶ آبان ۹۵ از قول نماینده کشاورزان شهر اژیه نوشت: «۱۷ سال است آب به یزد می‌رود مردم شرق اصفهان گرفتار هستند واگر کشاورزی نکنند درآمدی ندارند، ۳۵۰ هزار نفر در شرق اصفهان کشاورز هستند» و«اگر آبی که به یزد می‌رود برای شرب بود مشکلی نبود، اما آب برای صنعت، گلخانه و کشاورزی می‌رود»

صاحبان صنعت و گلخانه و کشاورزیهای بزرگ یزد، متعلق به سردمداران حکومت هستند. بنا براین خشک شدن زاینده رود به دلیل چپاولگری سرکردگان حکومت در سایر مناطق است.

حکومت از سالها پیش به کشاورزان اصفهان قول داده که تونل جدیدی از زردکوه چهار محال بختیاری برای افزایش آب زاینده‌رود خواهدکشید اما هرگز به آن عمل نکرد جهانگیری معاون آخوند روحانی گفت «همه چیز به بارش باران بستگی دارد»

به این دلیل مجددا از اول دیماه تشنج در بین کشاورزان بالا گرفت و کشاورزان ورزنه تصمیم گرفتند که به اعتراض وتظاهرات خود ادامه بدهند. کشاورزان شعار میدادند روحانی دروغگو حقآبه ما کو یا مرگ بر روحانی مرگ بر ستمگر و نه حاکم نه دولت نیستند به فکر ملت.

کشاورزان خوراسگان اصفهان که از مراکز اصلی حرکت های کشاورزان است، یک ضرب العجل تا روز۱۲دیماه به دولت دادند که اگر به خواسته‌ی آنها پاسخ داده نشود،  به اصفهان راهپیمائی خواهندکرد. همان روز در پل خواجو تظاهرات را شکل دادند ووقتی گارد ضد شورش مانع شد که به سمت استانداری بروند با گارد ضدشورش درگیرشدند آنها از گاز اشگ آور وشلیک هوایی استفاده کردند اما کشاورزان آنها را دور زده وشعار مرگ بردیکتاتور دادند. کشاورزان تصمیم گرفتند روز چهارشنبه هرهفته در پل خواجو تارسیدن به خواسته‌ی خود تجمعات اعتراضی برقرارکنند.

اعتراضات کشاورزان اصفهان برای زنده کردن زاینده‌رود و نجات مزارعشان

کشاورزان استان اصفهان مدت چندین سال است که سلسله اعتراض‌هایی نسبت به حق آب و شیوه توزیع منابع آبی در مرکز ایران، داشته‌اند.
این اعتراض‌ها در زمستان سال ۱۳۹۶ شکل جدی‌تری به خود گرفت و به شکل‌های مختلفی هم‌چون نافرمانی مدنی و تظاهرات مسالمت آمیز خود را نشان داده‌است.

در اینجا بطور خلاصه و روزشمار به این اعتراضات و نحوه برگزاری آنها اشاره میکنیم:
در سال ۱۳۹۱ گروهی از کشاورزان شرق اصفهان اقدام به شکستن لوله‌های انتقال آب به استان یزد کردند که منجر به درگیری آنها با نیروی انتظامی و مجروح شدن تعدادی از آنها شد.
در این زمینه تعدادی از ساکنان خوزستان نیز بارها در اعتراض به طرح‌های انتقال آب از سرچشمه‌های کارون به استان اصفهان تجمع کرده‌اند.
کشاورزان در آبان ماه سال ۱۳۹۵ تراکتورهای خود را به نشانه اعتراض در ورودی شهر اصفهان مستقر کردند.

گاهشمار اعتراضات کشاورزان

۹ اسفند۱۳۹۶ تظاهرات در مقابل بخشداری شهر اصفهان.
۱۸ اسفند ۱۳۹۶، چند صد تا چندهزار (قریب به ده هزار نفر کشاورز و معترض) کشاورز اصفهانی که به بی‌آبی معترض بودند، اقدام به تخریب خط لوله آب زاینده رود به یزد کردند که با برخورد نیروهای پلیس مواجه شدند.
۱۹ اسفند ۱۳۹۶ اعتراض در شهرهای ورزنه، اژیه و اصفهان.
۲۴ اسفند ۱۳۹۶ تظاهرات بر روی پل خواجو.
۲۵ اسفند ۱۳۹۶، در این روز اعتراض‌ها به نماز جمعه رسید، معترضان قبل از شروع نماز شعار دادند و هنگام سخنرانی امام جمعه در خطبه نماز پشت به قبله و امام جمعه کرده و شعار «رو به میهن، پشت به دشمن» سر دادند.
کشاورزان معترض شرق اصفهان شعارهایی علیه حسن روحانی، محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد، روسای جمهور پیشین بابت انتقال آب زاینده رود و مشکل کم‌آبی سر دادند.
۱۱ آبان ۹۷، کشاورزان قهدریجان برای بدست آوردن حق‌آبه شان برای کشت پاییزی دست به تجمع اعتراضی و تحصن زدند. کشاورزان اصفهان که در مسجد تحصن کرده بودند در صحبتهایشان کلیه خائنین به ملت را نفرین کرده و خواستار ریشه کنی آنها شدند.
۴ آذر ۹۷، کشاورزان ورزنه اصفهان در اعتراض به بی آبی درکنار خط انتقال آب به یزد اقدام به تجمع اعتراضی کردند و سپس با نیروهای امنیتی که برای سرکوب آنان آمده بودند درگیر شدند، کشاورزان با لودر خط لوله آب به یزد را تخریب کردند. لازم به یادآوری است که مناطق زیار، جرقویه، ورزنه، اژیه، هرند، برآن و خوراسگان که مجموعا۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارند به دلیل خشکسالی کشاورزی شان تعطیل شده و در معرض مشکلات شغلی و معیشتی قرار دارند.

کشاورزان در تجمعات خود شعارهایی می‌دادند که ساختار حکومت و عدم رسیدگی به مشکلات کشاورزان را زیر سوال میبرد.
شعارها از این قرار بود:

نترسید نترسید، ما همه با هم هستیم.
فولاد اگه آب میخواد، کشاورز هم نون میخواد.
مسئول اگه ندارید، برید قبرس بیارید.
یگان ویژه حیا کن، ورزنه را رها کن.
شرق اصفهان یمن شده، کویر یزد چمن شده.
عزا عزاست امروز، روز عزاست امروز، زندگی کشاورز روی هواست امروز.
صدا و سیمای ما، ننگ ما ننگ ما.
روحانی دروغگو، زاینده‌رود ما کو؟
رو به میهن، پشت به دشمن.
کشاورز می‌میرد، صدقه نمی‌پذیرد.
مرگ بر مسئولین بی غیرت.
تا آب نیاد تو رودخونه، برنمی گردیم به خونه.
تکلیف آب روشن شه، نماز جمعه شروع شه. (قبل از نماز جمعه ۲۵ اسفند ۹۶)

زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان که کشت غالب آنها گندم، جو و یونجه بوده، به محلی به عنوان منشأ ریزگردها تبدیل شده‌اند. به گفته مقام‌های خانه کشاورز استان اصفهان: وضعیت زندگی نزدیک به یک میلیون کشاورز ساکن استان اصفهان که بیشتر آنها در مناطق شرقی زندگی می‌کنند، در سال‌های اخیر به علت فقدان آب، دچار بحران شده‌است. با توجه به همه مشکلاتی که برای کشاورزان پیش آمد اما هیچ خسارتی تحت عنوان خسارت نکشت به کشاورزان پرداخت نشد.

در روزهای اخیر نیز کشاورزان به طور متناوب در حال اعتراض و تجمع برای رسیدگی به خواسته‌هایشان هستند. کشاورزان در تجمعات خود اعلام کردند که به دنبال کسب حق‌آبه قانونی خود از زاینده رود هستیم، ما کشاورزان در سال‌های اخیر روزهای سخت بسیاری را پشت سر گذاشتیم و در انتظار بازگشایی آب زاینده رود هستیم.
این در صورتی است که آبی که قرار بود پاییز سال جاری به کشاورزان تعلق بگیرد تا کشاورزی کرده و معاش خود را بگذرانند، مسئولان وزارت نیرو آب را رهاسازی کرده و به کشاورزان آبی ندادند.

کشاورزان اصفهان از یکسال قبل در اعتراض به عدم تامین حقابه بارها به خیابان آمدند، مقابل ساختمان نهادهای دولتی و مراکز برگزاری نمازجمعه تجمع کردند. پس از یکسال دولت با بازگشایی زاینده‌رود به مدت تنها ۲۰روز برای تامین حقابه کشت کشاورزان موافقت کرده است. زمان دقیق بازگشایی هنوز مشخص نیست.

با توجه به همه اعتراضاتی که تاکنون توسط کشاورزان صورت گرفته است حکومت نیز در مقابل تلاش در سرکوب و ساکن کردن معترضین دارد و به همین دلیل با یک عمل فریبکارانه قصد دارد تا برای مدتی هم که شده کشاورزان را خاموش نگه دارد.
به همین دلیل استاندار اصفهان با وعده جاری شدن آب در زاینده‌رود و بازگشایی سد زاینده‌رود و موافقت آن از جانب وزارت نیرو خبر داد.

عباس رضایی استاندار اصفهان گفت: با هماهنگی صنف کشاورزان و سازمان آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی، وزارت نیرو با حداکثر ریسک پذیرفته که آبی به مدت محدود برای کشت پاییزه در رودخانه جاری و سازی شود. اما این وضعیت تنها برای ۲۰ روز جاریست و دوباره بسته خواهد شد.

در حالی که ایران در شرایط خشکسالی به سر می برد، مسئولان وزارت نیرو به کشاورزان وعده داده بودند که حق‌آبه آخرین سال آبی ۹۷-۹۶ که برابر با ۳۵۱ متر مکعب است را به آنها پرداخت کنند؛ وعده‌ای که هنوز محقق نشده است.

کشاورزان و خانواده‌های آنها در تجمعات خود اعلام کردند که خشکسالی و جاری نشدن زاینده‌رود، مشکلات معیشتی فراوانی را در سال‌های اخیر برای آنها ایجاد کرده است.