شورای ملی مقاومت ایران در ۳۰ تیر ۱۳۶۰، سالروز قیام مردم ایران در حمایت از دکتر محمد مصدق، توسط مسعود رجوی در تهران معرفی شد. وی شورا را ائتلافی برای همه نیروهای دمکراتیک مخالف رژیم ولایت فقیه به منظور سرنگونی این رژیم و استقرار دمکراسی در ایران معرفی کرد. ده روز بعد مسعود رجوی بعنوان مسئول شورا به پاریس رفت.
تشکیل شورای ملی مقاومت ایران
در نیمه دوم سال ۱۳۶۰ شورای ملی مقاومت ایران در یک رشته اجلاس فشرده، برنامه و اساسنامه شورا و دولت موقت وظایف این دولت را تصویب و منتشر نمود. در همین زمان همچنین آیین‌نامه داخلی شورا به تصویب رسید.
شورا تصویب کرد که دولت موقت حداکثر ۶ماه پس از سرنگونی رژیم آخوندی انتخابات برای تشکیل ”مجلس مؤسسان و قانونگذاری ملی” را برگزار کند. پس از تشکیل این مجلس وظیفه شورا و موجودیت آن خاتمه می‌یابد. به این معنی که دولت موقت استعفای خود را به مجلس مؤسسان تقدیم می‌کند.
مجلس مؤسسان وظیفه تدوین قانون اساسی و دولت جمهوری جدید را برعهده دارد. همچنین قانونگذاری برای اداره امورکشور تا قبل از تصویب قانون اساسی جدید برعهده شورا است. دوره مجلس مؤسسان حداکثر دو سال است.
طرحهای شورای ملی مقاومت
شورا طرحهای مختلفی برای آینده ایران تصویب کرده‌است از جمله:
آرم رسمی شورا
در سال ۱۳۷۲ به پیشنهاد مسئول شورا، شیروخورشید، بعنوان آرم رسمی شورا تصویب شد. از آن زمان به بعد پرچم سه رنگ ایران با این نشان باستانی ایرانیان مزین شد.
انتخاب مریم رجوی
در سال ۱۳۷۲شورای ملی مقاومت به اتفاق آراء مریم رجوی را به عنوان رئیس جمهور دوران انتقال برگزید.
جبهه ملی همبستگی
در سال ۱۳۸۱شورا، طرح جبهه همبستگی ملی برای سرنگونی استبداد مذهبی را اعلام کرد. در چارچوب این جبهه، شورا آمادگی خود را برای همکاری با دیگر نیروهای سیاسی ابراز نمود. جبهه همبستگی ملی نیروهای جمهوری‌خواهی را با التزام به نفی کامل نظام ولایت فقیه را دربر می‌گیرد. هدف استقرار یک نظام سیاسی دموکراتیک و مستقل و مبتنی بر جدایی دین از دولت است.
اعضای شورا
شورای ملی مقاومت ایران در حکم یک پارلمان در تبعید و مجلس قانونگذاری عمل می‌کند. شورا بیش از ۵۳۰ عضو دارد که ۵۲٪ آنها را زنان تشکیل می‌دهند.
شورای در برگیرنده تنوع قومی ایران از جمله کرد، بلوچ، عرب، ترک، فارس و ترکمن است. اعضاء شورا نمایندگان قشرهای وسیعی از مردم ایران با گرایش‌ها و اندیشه‌ها هستند. پیروان ادیان و مذاهب مختلف و آتئیست‌ها در شورا حضور دارند. هنرمندان، نویسندگان، پزشکان، تجار و بازاریان، استادان دانشگاه، نظامیان، ورزشکاران، سیاستمداران، کارشناسان، صاحبان صنایع اعضاء شورا را تشکیل می‌دهند.
کمیسیون‌ها
شورای ملی مقاومت ۲۵ کمیسیون دارد.
تصمیم‌گیری‌ها
براساس اساسنامه شورا، جلسات شورا با نصف بعلاوه یک عضو تشکیل می‌شود. تصمیمات با رای نصف بعلاوه یک حاضران تصویب می‌شود. اما شورا در تصمیم‌گیری‌ها بنا را بر اقناع کامل همه اعضا می‌گذارد. آراء گوناگون و نظرات مخالف در تصمیم‌ها و مصوبات شورا منظور می‌شود.
